رئیس اداره اموال فرهنگی و تاریخی اداره کل موزه‌ها گفت: کارشناسان اموال تاریخی به دلیل تعدد آثار تقلبی و جعلی زیاد، با چالش و سختی کار مواجه هستند تا بتوانند از ورود اشیای تقلبی به موزه‌ها جلوگیری کنند.
به گزارش گروه موزه‌های دفینه؛ نشست «موزه‌ها؛ اشیای جعلی و تقلبی» به مناسبت هفته میراث فرهنگی در موزه زمان برگزار شد. در این نشست محمدرضا زاهدی رئیس اداره اموال فرهنگی و تاریخی اداره کل موزه‌های وزارت میراث فرهنگی گفت: ورود اشیای جعلی و تقلبی به موزه‌ها یکی از چالش‌های اصلی است. چون ورود این آثار به موزه‌ها تبعات زیادی را به وجود می‌آورد و ضمن تحریف برخی اتفاقات تاریخی، موجب بی اعتمادی مخاطبان می‌شود.
زاهدی مبادی ورودی آثار به موزه‌ها را تشریح و بیان کرد: اشیای توقیفی از مراجع انتظامی و قضائی، اشیای حاصل از کشفیات باستانی و اتفاقی، اشیای خریداری شده و اهدایی راههای ورود اشیای مختلف به وزارت میراث فرهنگی است که پس از پایش به موزه‌ها راه پیدا می‌کنند منتها چالش از اینجا شروع می‌شود که باید افراد با تبحر کافی بتوانند آثار تقلبی را از آثار اصلی تفکیک کنند تا آثار تقلبی به موزه‌ها راه پیدا نکند.
وی با بیان اینکه اعتماد بیشتری به آثار کشف شده از فعالیت‌های باستان شناسی است ادامه داد: در این فعالیت‌ها می‌توانیم بگوییم آثار از یک کاوش علمی به دست آمده است. اما آثاری که از محل اموال توقیفی نیروی انتظامی و دستگاه‌های قضائی به دست ما می‌رسد، ۹۰ درصد جعلی و فقط ۱۰ درصد آنها اصیل است.
زاهدی درباره سودجویی برخی از افراد در رابطه با خرید و فروش آثار توضیح داد و گفت: درست است که ما اعتباراتی برای خرید آثار تاریخی در نظر گرفته ایم اما این آثار مجاز شرایطی دارند. باید مراقب باشیم در دام افرادی که می‌خواهند آثار جعلی را به اسم اصیل بفروشند نیفتیم.
وی ادامه داد: آثار مجازی که می‌توان آنها را خرید و فروش کرد، آثاری هستند که از محل ارث به افراد رسیده است اما این آثار هم نباید از کشور خارج شوند یا به خارجی‌ها فروخته شود.
زاهدی آثار غیرمجاز را هم تعریف کرد و گفت: اموال غیرمجازی که خرید و فروش و حتی نگهداری آن تخلف است، اشیایی هستند که منشأ کشف آنها حفاری بوده است. اشیای سرقتی، اشیا و عناصر وابسته به تزئینات معماری و بناها نیز جزو اموال غیرمجازند.
وی در ادامه درباره تفاوت آثار جعلی با تقلبی سخن گفت و ادامه داد: به آثار جعلی تلفیقی هم گفته می‌شود. به عنوان نمونه اثری مثل یک بشقاب اصیل است اما جاعلان برای اینکه ارزش آن بشقاب را بالا ببرند، طرح ساسانی روی آن می‌زنند و به این ترتیب می‌خواهند که آن اثر را گران‌تر بفروشند. حتی پا را فراتر می‌گذارند و در نام نویسنده یک نسخه خطی یا عبارتی از آن دخل و تصرف می‌کنند تا این نسخه خطی ارزش مالی بیشتری پیدا کند. این جعل‌ها را تنها افرادی می‌توانند متوجه شوند که متخصص هستند و امکاناتی برای تفکیک و تشخیص دارند.
زاهدی گفت: متأسفانه افراد زیادی هستند که می‌خواهند راه صد ساله را یک شبه طی کنند بنابراین در دام سودجویان افتاده و این آثار را می خرند چون نمی‌توانند اثار جعلی و تقلبی و اصیل را از هم تفکیک کنند.
وی افزود: برخی از افراد سودجو در ساخت اشیای ترکیبی تبحر دارند. آنها یک شیء تقلبی را کهنه نمایی می‌کنند. این کار با مهارت مرمتگران تفاوت دارد چون مرمتگر سوءنیت ندارد. کهنه کاری نمی‌کند تا قدمت آن اثر را نشان دهد.
زاهدی از اشتیاق موزه داران خارجی برای داشتن آثاری از محوطه‌های باستانی جیرفت، کلماکره و زیویه خبر داد و گفت: این تشنگی موزه داران موجب شد تا اشیای تقلبی زیادی ساخته شود. افزایش حراجی‌های بزرگ آثار تاریخی و هنری نیز عامل دیگر بود.
این مقام مسئول درباره ساخت اشیای مولاژ نیز گفت: ساختن این اشیا شرایطی دارد از جمله اینکه باید کارگاه و سال ساخت آن در جایی از اثر باشد که قابل دیدن باشد. آن شیء نباید هم اندازه یا هم جنس اثر اصلی باشد. از طرفی می‌بایست مجوز برای ساخت آن از سوی وزارت میراث فرهنگی داده شود.
