سنگ بنای تشکیل بنیاد مستضعفان بر پایه فرمان۹/۱۲/۱۳۵۷رهبر کبیر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران، حضرت امام خمینی(ره) خطاب به شورای انقلاب اسلامی نهاده شد.
بسم الله الرحمن الرحیم
۱ ربیع الثانی ۹۹/۹ اسفند ۵۷
شورای انقلاب اسلامی
« بموجب این مکتوب مأموریت دارد که تمام اموال منقول و غیرمنقول سلسله پهلوی و شاخه ها و عمال و مربوطین به این سلسله را که در طول مدت سلطه غیرقانونی از بیت المال مسلمین اختلاس نموده اند بنفع مستمندان و کارگران و کارمندان ضعیف مصادره نماید و منقولات آن در بانکها با شماره به اسم شورای انقلاب یا اسم اینجانب سپرده شود و غیرمنقول از قبیل مستغلات و اراضی ثبت و مضبوط شود تا بنفع مستمندان از هر طبقه صرف گردد، در ایجاد مسکن و کار و غیرذالک، به جمیع کمیته های انقلاب اسلامی در سراسر کشور دستور می دهم که آنچه از این غنائم بدست آوردند در بانک با شماره معلوم بسپرند و به دولت ابلاغ نمائیدکه این غنائم مربوط به دولت نیست و امرش با شورای انقلاب است و آنچه مأمورین دولت بدست آورده اند یا می آورند باید به همین شماره به بانک تحویل دهند و کسانی که از این اموال چیزی بدست آورده اند، باید فوراً به کمیته ها یا بانک تحویل دهند و متخلفین مورد مؤاخذه خواهند بود. » «روح الله الموسوی الخمینی »
بنیاد مستضعفان در تاریخ ۱۴/۱۲/۱۳۵۷ زیر نظر هیات منتخب رهبر کبیر انقلاب(ره) مرکب از آقایان:حضرت آیت الله سید علی حسینی خامنه ای،اکبر هاشمی بهرمانی، شهید مظلوم آیت الله دکتر سید محمد حسینی بهشتی،میر کریم موسوی کریمی(آیت الله اردبیلی)،احمد جلالی،علی اصغر مسعودی و عزت الله سحابی تاسیس گردید.
هیات مؤسسین در نخستین اجلاس خود در تاریخ ۳/۴/۱۳۵۸،اساسنامه بنیاد مستضعفان را در ۲۵ ماده و یک تبصره تنظیم نمود که به تایید شورای انقلاب اسلامی رسید و بنیاد مستضعفان مطابق ماده ۸ آیین نامه اصلاحیه مؤسسات غیر انتفاعی به تاریخ ۳/۵/۱۳۵۸ با شماره ۱۹۸۳ به ثبت رسید.
در تاریخ ۲۱/۴/۱۳۵۹ لایحه قانونی اساسنامه بنیاد به تصویب شورای انقلاب اسلامی رسید و جایگزین اساسنامه مؤسسان گردید.