خزانه ها / گنجینه مطبوعات

گنجینه مطبوعات وابسته به موسسه فرهنگی موزه های بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی در سال 1375 شمسی فعالیت خود را مبنی بر گردآوری، آثار تاریخ مطبوعات کشور آغاز کرد. هدف اصلی گنجینه مطبوعات ،جمع آوری ،سازماندهی ، و طبقه بندی آثار ارزشمند تاریخ مطبوعات ایران طی دویست ساله گذشته می باشد.طی این مدت حدود 5000 عنوان نشریه ،در قالب حدود 300هزار شماره، در گنجینه مطبوعات،آرشیو گردیده است.

گنجینه مطبوعات، در 15نمایشگاه بین المللی مطبوعات،واختصاصی ،اقدام به نمایش و اطلاع رسانی ،آثار ارزشمند جمع آوری شده خود، کرده است.

مجموعه ی حاضر که به عنوان گنجینه مطبوعات معرفی می شود، حاصل زحمات عده ای از همکاران صدیق و پرتلاش است که از سال 1375 با تصمیم مدیر عامل محترم وقت، اقدام به جمع آوری نشریات تاریخی فارسی داخل کشور گرفته اند و حاصل این زحمات مجموعه ایست که به جرات می توان گفت یکی از کامل ترین مجموعه های نشریات ادواری تاریخی کشور را تشکیل میدهد، از افرادی که به تکمیل شدن این مجموعه کمک کرده اند، می توان از مرحوم آقای حسام الدین خرمی ،آرشیوست مطبوعاتی کشور ،نام برد .

آرشیو گنجینه مطبوعات ،در حال حاضر به صورت (بسته بندی )،البته با ساماندهی کالبدی،در انتظار ایجاد ،محیط جدید که قرار است کلیه گنجینه ها در آن محل استقرار یابند،می باشد.

اما قدیمیرین نشریه فارسی ایرانی، همان نشریه کاغذ اخبار می باشد که تصویری از آن نشریه در گنجینه مطبوعات موجود می باشد.اصل این نشریه گویا در کتابخانه ی شهر لندن نگهداری میشود.نشریه کاغذ اخبار ،توسط میرزا صالح شیرازی ،در تاریخ دوشنبه 25 محرم 1253 هجری قمری ،در تهران ،به مدت سه سال منتشر شده است .

دومین نشریه ایرانی درسال 1265 هجری قمری(1849 میلادی) در شهر ارومیه به زبان آشوری(سریانی)به نام زاهر یرادی باهرا(اشعه روشنایی)منتشر شد.

اما دو سال بعد،(قدیمی ترین نشریه موجود در گنجینه مطبوعات )روزنامه وقایع اتفاقیه منتشر شد..این نشریه که سومین روزنامه ایران و دومین روزنامه فارسی و نخستین روزنامه فارسی زبان کشورمان ،ایران است، به دستور میرزا تقی خان امیرکبیر ،صدراعظم مترقی ناصرالدین شاه قاجار،در سومین سال پادشاهی او،انتشار یافت،که به صورت هفتگی چاپ  وتوزیع می شد.و مدت انتشار آن ده سال طول کشید.در واقع این روزنامه،جلودار روزنامه های دولتی است، که چاپشان با تغییرات مکرر اسامی ،تا پس از جنگ فراگیر اول ،منتشر شدند.

شماره اول روزنامه وقایع اتفاقیه در روز جمعه پنجم ربیع الثانی 1267 هجری قمری (برابر با 7 فوریه 1851 میلادی و 18 بهمن 1229 هجری شمسی)انتشار یافت. شماره اول آن نامی نداشت.به علت اینکه خبرهای این روزنامه با اخبار پایتخت شروع گردیده بود،بیشتر منابع ،عنوان این نشریه را همین عنوان : روزنامچه دارالخلافه طهران،نوشته اند.و بعضی نیز،با توجه به مطلب اول بزرگ آن :یا اسدالله الغالب که در بالای صفحه اول به چاپ رسیده ،آن را با عنوان "یا اسدالله الغالب " نام گذاری کرده اند.

نشریه فوق ذکر، در شماره دوم، روزنامه وقایع اتفاقیه ،نام گذاری شد.روزنامه وقایع اتفاقیه،تا شماره 470 با همین نام، منتشر شد.و شماره 471 ،"روزنامه وقایع" نامگذاری گردید.اما در شماره بعدی کاملا ،عنوان آن عوض شد،و به روزنامه دولت علیه ایران ،تغییر نام یافت.ولی شماره دهی این روزنامه ادامه پیدا کرد.

ردیفعنوان نشریهسال شروع انتشارشهرنوع و روشمدیر
1وقایع اتفاقیه1267قمریتهرانخبریصاحب امتیاز :میرزا تقی خان امیر کبیر ،مدیر :جبار تذکره چی (ناظم المهام خویی )
2مفتاح الظفر1315قمریکلکته هندوستانخبری،سیاسیمیرزا سید حسن کاشانی
3فلاحت مظفری1318 قمریتهرانفلاحتی(کشاورزی)صاحب امتیاز:فخیم السلطنه
4کمال1319قمریتبریزفرهنگی ،اجتماعی، خبری،علمی،ادبی  حسین طبیب زاده
5کشکول1325 قمریتهرانسیاسی،ادبی ، فکاهیمجد الاسلام کرمانی
6اخوت1328قمریرشتادبی،اخلاقیموید مولوی
7گل زرد1336 قمریتهرانادبی،فکاهییحیی سمیعیان (ریحان)،ابراهیم الفت ،حسین توفیق
8مجله فلاحت و تجارت1337قمریتهراناقتصادی ، علمی ،کشاورزیسعید نفیسی
9فرهنگ1338 قمریرشتفرهنگی ، علمی،ادبی،اخلاقی،اجتماعی،محمد شبانی،احمد قطبی،تقی رانقی
10کاوه1339قمریبرلین آلمانخبری،سیاسیسید حسن تقی زاده
11قشون1340 قمریتهرانعلمی،فنی، آموزشیمحمد حسین میرزافیروز،سلطان افتخار نظام
12قانون1340قمریتهرانسیاسی، اجتماعی، خبریاسدالله حسین زاده رسا